Η έκτη προσωπική δουλειά του Γιώργου Σταυρακάκη, με τίτλο Unplugged είναι γεγονός. Για άλλη μια φορά ο
τραγουδοποιός καταθέτει τραγούδια υψηλής αισθητικής και χαμηλών τόνων,
στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν σ’ αυτή την δεκαεξάχρονη πορεία του στην
ελληνική δισκογραφία.
Το Unplugged
που ηχογραφήθηκε εξ ολοκλήρου στο εξωτερικό σε παραγωγή του Ελβετού
τραγουδοποιού και συνθέτη Marco Zappa, έρχεται να επιβεβαιώσει για άλλη
μια φορά τις δημιουργικές συναντήσεις του μουσικού με τον ποιητή Γιώργο
Σταυρακάκη, μόνο που εδώ οι μουσικές και τα λόγια ψιθυρίζουν στοχαστικά
όλα εκείνα που ίσως και να θέλαμε να κραυγάσουμε.
- Συνέντευξη στο Γιώργο Μελάνθη για τον Εν Πλω web radio
Μετά από 16 χρόνια δισκογραφίας επιστρέφεις με τον έκτο σου δίσκο και παρουσιάζεις τα νέα τραγούδια σου απογυμνωμένα, λιτά. Ποια ιδέα ή ποια εκφραστική ανάγκη σε οδήγησε στο να τα αποτυπώσεις με τον τρόπο αυτό; (Unplugged)
Θα ήθελα να σου πω ότι εδώ το Unplugged δεν έχει την έννοια του λιτού όπως συνηθίζεται στις ενορχηστρώσεις και στον τρόπο που παρουσιάζονται μουσικά τα τραγούδια, αλλά την διάθεση του τραγουδοποιού να εκφραστεί χαμηλόφωνα και αν θέλεις χωρίς οργή σ’ αυτές τις δημιουργικές στιγμές.Ενδεχομένως αυτό να συμβαίνει γιατί κατά βάθος αποζητώ εκείνο το ακροατήριο που αντιλαμβάνεται το τραγούδι ως ένα είδος τέχνης που εξελίσσεται σ’ ένα μυστικό και μαγικό τοπίο.
Περιέγραψέ μας ειδικότερα τον καινούριο σου δίσκο.
Ξέρεις, αυτό είναι μια άχαρη διαδικασία, γιατί τα τραγούδια σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να απομυθοποιούνται. Να καταργείται το μυστικό τοπίο στο οποίο αναφέρθηκα πριν. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες εξαιρέσεις. Όταν π.χ. τα τραγούδια έχουν συγκεκριμένη αναφορά και στόχευση, και αυτό έχει γίνει στο παρελθόν από μεγάλους Έλληνες συνθέτες και δημιουργούς, προκειμένου να βοηθήσουν και να τονώσουν με την τέχνη τους τα κοινωνικά κινήματα και τις προσδοκίες των ανθρώπων που βρέθηκαν κάτω από βάρβαρες και απάνθρωπες συνθήκες. Θα σου πω όμως δυο λόγια γενικά γι’ αυτά τα τραγούδια. Πρόκειται για κάποιες φευγαλέες εικόνες και σκέψεις που κατά κάποιο περίεργο τρόπο αισθάνομαι την ανάγκη να τις επεκτείνω και να τους χτίσω με τον τρόπο μου ένα περιβάλλον για να κατοικήσουν. Δεν ξέρω αν είναι ενδιαφέρουσες ιστορίες ή ενδιαφέρουσες εικόνες, σίγουρα όμως όταν τελείωσα αυτή τη διαδικασία αισθάνθηκα μια βαθιά ανακούφιση.
Πώς αισθάνεσαι πλέον τον εαυτό σου 16 χρόνια μετά; Τι έχει αλλάξει στον τρόπο που δημιουργείς και εκφράζεσαι;
Δεν νομίζω ότι έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Άλλωστε πάντα πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο δημιουργός επαναλαμβάνεται. Γιατί η ματιά του δεν αλλάζει. Όσο κι αν αυτό ακούγεται στατικό και ακουμπάει στα όρια της μανιέρας, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι έτσι είναι. Το σημαντικό σ’ αυτή τη διαδρομή είναι η αρχική σου ματιά, η πρώτη σου κατάθεση, το δημιουργικό σου στίγμα. Η τέχνη δεν είναι επιστήμη ή εν πάση περιπτώσει για κάποιους είναι μια ανθρωπιστική επιστήμη. Δεν είναι σίγουρα τεκμηριωμένη γνώση ούτε κουβαλάει λογικά επιχειρήματα. Δεν είναι έρευνα. Στηρίζεται πρωτίστως πάνω στην υποψία και στο αναπάντεχο. Το μόνο που θα μπορούσε να εμπεριέχει ως δομικό της υλικό είναι η διερεύνηση του ίδιου σου του εαυτού, προκειμένου να αποδίδεις με επάρκεια και συνέπεια τα συναισθήματα και τη σκέψη σου.
Σ' αυτούς τους ξαφνικά σκοτεινούς καιρούς που ζούμε, το τραγούδι έχει την ίδια δύναμη και επιρροή όπως στην περίοδο της χούντας προκειμένου να συνδράμει στην ανατροπή αυτής της κατάστασης;
Το τραγούδι και γενικά η τέχνη δεν ανατρέπει από μόνη της καταστάσεις. Είναι μόνο ένα πεδίο ελεύθερης έκφρασης και ελεύθερης σκέψης, που αν οι άνθρωποι το αναζητήσουν τους ανοίγει πολλές πόρτες και δρόμους για να ακολουθήσουν. Δημιουργεί στο πέρασμα του χρόνου, αληθινούς και ελεύθερους ανθρώπους και αυτό νομίζω ότι πρέπει να είναι το ζητούμενο το οποίο και έχουμε ανάγκη σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές. Αυτό ακριβώς είναι που φοβάται και η κάθε μορφή εξουσίας. Τον ελεύθερο άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο που οι κυβερνήσεις αυτής της χώρας έδιναν και δίνουν ψίχουλα στην παιδεία, γιατί θέλουν με αυτό τον τρόπο να κρατάνε τους ανθρώπους μακριά από κάθε αναζήτηση. Θέλουν να τους στερήσουν εκείνα τα εργαλεία που τους πάνε πιο πέρα απ’ το να εκλιπαρούν για ένα ξεροκόμματο. Για να επανέλθω όμως στο βασικό σου ερώτημα, στο αν το τραγούδι μπορεί να συνδράμει στην ανατροπή αυτής της κατάστασης, θα έλεγα, όχι χωρίς τις παραπάνω προϋποθέσεις. Ή, για να στο πω διαφορετικά, όση δύναμη θα μπορούσε να δώσει στις ψυχές των ανθρώπων το τραγούδι του Μίκη «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις», την ίδια ακριβώς δύναμη δίνει και το «Χάρτινο το φεγγαράκι» του Μάνου. Πρόκειται λοιπόν για την ποιότητα που εισπράττουν οι άνθρωποι, όντας σ’ αυτό το πεδίο που έλεγα πριν και που δεν έχει να κάνει με κάποιο φλάμπουρο που σηκώνεται περιστασιακά για να οδηγήσει τις στρατιές των κολασμένων σε μια καθολική επανάσταση.
Είναι γεγονός ότι όταν σε εξαθλιώνουν, σου καλλιεργούν μαζί και τον φόβο για τα χειρότερα. Το πρώτο που θ’ αναζητήσει ένας εξαθλιωμένος είναι τα στοιχειώδη για την επιβίωσή του. Και καταλαβαίνεις βέβαια ότι οι άνθρωποι δεν είναι ούτε τόσο δυνατοί μα ούτε και έτοιμοι να βάλουν σε σωστή σειρά τις προτεραιότητες που θα έπρεπε. Δυστυχώς αυτό είναι ιστορικά το μέχρι τώρα αλάνθαστο και ύπουλο όπλο που χρησιμοποιούν οι εξουσίες για να κρατούν τους ανθρώπους ταπεινωμένους και καθηλωμένους. Παράλληλα προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν κοινωνικό αυτοματισμό προκειμένου να εξουδετερώνουν τις όποιες αντιδράσεις. Κατά κάποιο τρόπο λοιπόν είναι αναπόφευκτο το γεγονός τού να βιώνουμε μια τέτοια κατάσταση.
Τι θα μπορούσε να μας σώσει από την κάθετη πτώση που ζούμε; Θεωρείς ότι το πρόβλημα αλλά και η λύση είναι πολιτική;
Αν η λύση είναι να ανατραπεί αυτή η ομολογουμένως ανάλγητη και επικίνδυνη κυβέρνηση, ναι, η λύση είναι οπωσδήποτε πολιτική. Δεν θα μπορούσα να έχω μια άλλη σκέψη, γιατί δεν θέλω να φανταστώ την άλλη εκδοχή. Ο λαός πρέπει να δώσει τη λύση όταν θα έρθει εκείνη η ώρα, και προσωπική μου άποψη είναι ότι θα έρθει σύντομα. Όμως αυτό που πρέπει να μας απασχολεί είναι η επόμενη σελίδα, κι αυτό βέβαια δεν έχει να κάνει με το τρομοκρατικό κλίμα που θέλει να επιβάλλει η κυβέρνηση και οι εργολάβοι των καναλιών που μιλάνε για το τέλος του κόσμου. Όταν δεν έχεις επιχειρήματα το μόνο που σου μένει είναι να τρομοκρατείς και να απειλείς. Η άλλη σελίδα για την οποία μιλάω αφορά την κοινωνία και τα αμείλικτα ερωτήματα στα οποία θα κληθούμε να απαντήσουμε. Πού θέλει να πάει η κοινωνία; Έχουμε όνειρο ως χώρα και ως άνθρωποι; Θα επαναπροσδιορίσουμε τους εαυτούς μας και τη στάση μας; Και για να απαντηθούν αυτά δεν φτάνουν μόνο οι πολιτικές αποφάσεις και διακηρύξεις. Πρέπει να το θέλει και να το πιστεύει η κοινωνία.
Αισθάνεσαι ότι ο πολιτισμός στη χώρα μας δέχεται μια μεθοδευμένη επίθεση προκειμένου να συρρικνωθεί περισσότερο η πολιτισμική μας ταυτότητα;
Όχι, δεν πιστεύω στις συνωμοσιολογίες, πόσο μάλλον σε ψεκασμούς και άλλες μπούρδες.
Αυτό που γίνεται, γίνεται στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης πολιτικής και μιας συμπεριφοράς πολιτικών, που όταν ακούνε για πολιτισμό σηκώνεται η τρίχα τους. Ποιος θα ξεχάσει τη ρήση του Κούβελα, ότι «οι ποιητές είναι λαπάδες»; Ποιος; Ο Κούβελας. Αυτό το ανθρωπάριο της πολιτικής σκηνής, είχε το θράσος να μιλήσει μ’ αυτόν τον απαξιωτικό τρόπο για τους ποιητές. Αργότερα, ήρθε το άλλο ανθρωποειδές, ο κ. Πάγκαλος, να μας πει τα ίδια. Ποιος; Ο άνθρωπος που παρέδωσε τον Οτσαλάν στους Τούρκους. Ο άνθρωπος που εγκλημάτησε απέναντι σ’ έναν ολόκληρο λαό. Καταλαβαίνετε λοιπόν πως ό,τι γίνεται, γίνεται από μέσα. Όταν εμείς οι ίδιοι, η επίσημη πολιτεία, δια των εκπροσώπων της, λοιδορεί και καταργεί τον πολιτισμό αιώνων αυτής της χώρας, ο μόνος τρόπος για να διατηρήσουμε αυτή μας την ταυτότητα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας ολοσχερούς ανατροπής αυτής της κατάστασης.
Μπορεί αυτή η κρίση να μας κάνει καλύτερους κάνοντάς μας να αναθεωρήσουμε τις επιλογές μας αλλά και τη στάση μας απέναντι σ' αυτόν τον τόπο;
Όπως σου είπα και πριν, πέρα από την όποια πολιτική λύση, η επόμενη μέρα πρέπει να είναι μέρα επαναπροσδιορισμού των πάντων. Δεν χρειαζόμαστε μόνο διαρθρωτικές αλλαγές και κάποια εκατομμύρια που μας λείπουν απ’ τον κρατικό κορβανά. Πάνω απ’ όλα χρειαζόμαστε κοινό και αδιαπραγμάτευτο όνειρο.
Ποια η άποψή σου για το βίαιο κλείσιμο της ΕΡΤ;
Εδώ βρισκόμαστε μπροστά στην αποθέωση της κρατικής βίας και του απόλυτου αυταρχισμού. Δεν σεβάστηκαν τίποτα. Εκείνο το θλιβερό και αποτρόπαιο διάγγελμα του Κεδίκογλου, τι διαφορά είχε αλήθεια από τα φασιστικά και ακατάληπτα διαγγέλματα του δικτάτορα Παπαδόπουλου; Οι άνθρωποι έχουν ξεφύγει. Και έχουν ξεφύγει γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτή η πολιτική τάξη μάς τελείωσε. Προσπαθούν να σώσουν τα τομάρια τους με όποιο κόστος. Δεν διστάζουν μπροστά σε τίποτα. Αν εξακολουθήσουν να κυβερνούν, σε λίγο θα ξανανοίξουν και τα ξερονήσια. Το κάνανε με τους δύστυχους μετανάστες που στοίβαξαν μέσα σε φούρνους μικροκυμάτων, δεν θα διστάσουν να το κάνουν και μ’ αυτούς που αντιστέκονται. Η ΕΡΤ, όπως και πολλοί άλλοι κρατικοί οργανισμοί εμφάνιζε τα συσσωρευμένα προβλήματα που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει εδώ και δεκαετίες γιγαντώνοντας το κομματικό κράτος. Τώρα που το εργαλείο αυτό τους ήταν άχρηστο, απαλλάχτηκαν απ’ αυτό με τον πιο βίαιο τρόπο, δίνοντας παράλληλα τα κεφάλια των εργαζόμενων, που ήθελαν οι τοκογλύφοι. Ήξεραν, γνώριζαν και γνωρίζουν πολύ καλά, ότι όταν δεν μπορείς να ελέγξεις τον γίγαντα που λέγεται ΕΡΤ, τότε απλά τον καταργείς. Όλα λοιπόν στους εργολάβους και τα παπαγαλάκια τους που κάνουν θαυμάσια τη δουλειά τους τρομοκρατώντας τον κόσμο, βάζοντας τους κάθε λογής Πρετεντέρηδες, Παπαδημητρίου, Κώνστας, αλλά τι λέω, σχεδόν όλοι… Αυτή την ενημέρωση κι αυτόν τον πολιτισμό θέλουν. Τον πολιτισμό του Μαλέλη, της Πετρούλας και του Κωστόπουλου.
Υπάρχει κάτι που ζεις ή βλέπεις και σε κάνει να αισιοδοξείς σήμερα;
Θα σου φανεί παράξενο, αλλά ναι. Είναι η σιωπή των νέων παιδιών. Αυτή η σιωπή που κατά την άποψή μου μέρα με τη μέρα γίνεται όλο και πιο ηχηρή, βιώνοντας τους μικρούς ή μεγάλους θανάτους μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Κάποια στιγμή, δε μπορεί, αυτή η σιωπή θα μετατραπεί σε οργή και πάλη και τότε πραγματικά θα είναι το ξεκίνημα για να οικοδομήσουμε μια χώρα ανθρώπινη, δίκαιη, μα πάνω απ’ όλα ελεύθερη. Το έκαναν μ’ ένα τραύλισμα τον Δεκέμβρη του 2008, αλλά αυτή τη φορά θέλω να πιστεύω ότι θα είναι ποτάμι που θα τους πνίξει.
Σύντομο βιογραφικό.
Ο τραγουδοποιός Γιώργος Σταυρακάκης γεννήθηκε στην Ιεράπετρα Κρήτης κι από πολύ μικρός πήγε στο Ηράκλειο όπου έζησε μέχρι και το 1996, ενώ τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σε νεαρή ηλικία, ένα πρώτο βραβείο στο Παγκρήτιο Φωνητικό Φεστιβάλ του ανοίγει το δρόμο για να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι. Εμφανίζεται με την κιθάρα του σε μπουάτ της Κρήτης τραγουδώντας ελληνικές μπαλάντες, ένα είδος τραγουδιού που ακόμα και σήμερα τον συγκινεί και τον εκφράζει.
Σ' εκείνο το ξεκίνημα είχε την τύχη να συναντηθεί και να συνεργαστεί για σύντομο χρονικό διάστημα με το μεγάλο και πρόωρα χαμένο συνθέτη Μάνο Λοϊζο, όπως επίσης και με τον στιχουργό Μανόλη Ρασούλη. Παράλληλα εκείνη την εποχή εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Το δωμάτιο". Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ταξιδεύει στο εξωτερικό, όπου τραγουδάει ελληνικό και ξένο τραγούδι σε πόλεις της Γερμανίας, της Ελβετίας και της Ολλανδίας. Είναι η περίοδος όπου εκδίδεται η δεύτερη ποιητική του συλλογή με τίτλο "Συνάλλαγμα τέλος".
Επιστρέφοντας το 1987 στην Ελλάδα και στο Ηράκλειο, εμφανίζεται στο χώρο του Καφεθέατρου, δίνοντας παραστάσεις με τραγούδια, παρλάτες αλλά και οργανώνοντας ποιητικές βραδιές. Κειμενογραφεί συχνά στον τοπικό Τύπο, παρεμβαίνοντας στα πολιτιστικά δρώμενα του Ηρακλείου, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με την ΕΡΑ ως μουσικός παραγωγός.
Το 1988 εκδίδεται η τρίτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Ένα παλιό καλοκαίρι".
Το 1989 δημιουργεί στο Ηράκλειο της Κρήτης τη Μουσική Σκηνή "Τρομπόνι", ένα μουσικό χώρο όπου θα φιλοξενεί συχνά – πυκνά τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής Μουσικής Σκηνής.
Το 1995 μια συνάντηση στο Ηράκλειο με τον Μάνο Ξυδούς θα καταλήξει δύο χρόνια αργότερα στην πρώτη του δισκογραφική δουλειά, με τίτλο "Ρεσάλτο" (MINOS EMI 1997). Τραγούδια που γράφτηκαν στην περίοδο '92-'96 και κινούνται στο χώρο της ελληνικής μπαλάντας.
Τον Ιούλιο του 2002 κυκλοφορεί από την WAVE MUSIC η νέα του δισκογραφική δουλειά με τίτλο "Γυάλινα Φτερά" .
Φωτογραφίες από τη συνεργασία με το Marko ZappaΤον Οκτώβρη του 2003 συνεργάζεται με τον Ελβετό ιταλόφωνο συνθέτη και τραγουδοποιό Marco Zappa και ηχογραφούν από κοινού το τραγούδι "Sogno Greco" από τον δίσκο "Sogni di Giorni" που κυκλοφορεί στο εξωτερικό. Η συνάντηση αυτή βρίσκει έδαφος την επόμενη χρονιά και οι δύο τραγουδοποιοί πραγματοποιούν μια ευρύτερη συνεργασία με αφετηρία την φιλοξενία του Έλληνα τραγουδοποιού ως special guest στις συναυλίες του Marco Zappa στο Davos στις 27 Δεκεμβρίου και στο St. Moritz στις 28 Δεκεμβρίου 2004 στην Ελβετία, όπου ο Γιώργος Σταυρακάκης παρουσιάζει τα τραγούδια του στα ελληνικά αλλά και στα ιταλικά σε ελεύθερη απόδοση του Marco Zappa.
Το 2006 κυκλοφορεί ο τρίτος προσωπικός του δίσκος με τίτλο "Απουσίες" ενώ παράλληλα κυκλοφορούν η νέα του ποιητική συλλογή "Οινομαγειρεία" καθώς και η δεύτερη έκδοση της ποιητικής του συλλογής "80+1 Ποιήματα".
Τον Δεκέμβριο του 2006 κυκλοφορεί στο εξωτερικό το cd του Marco Zappa "In Giro Una Vita" με τρία τραγούδια του Γιώργου Σταυρακάκη στα ιταλικά, με τη φωνή του Marco Zappa αλλά και τη συμμετοχή του Έλληνα τραγουδοποιού.
Τραγούδια όπως "Βρέχει στη Λένορμαν" (Piazza Collegiata), "Όμορφο Ψέμα" (Dolci Bugie), "Δεν βρίσκω τρόπο" (Non Trovavo Il Modo) ταξιδεύουν στα ραδιόφωνα της Ευρώπης.
Τον Φεβρουάριο του 2008 κυκλοφορεί από την δισκογραφική «ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ» η καινούργια δουλειά του τραγουδοποιού με τίτλο «CAROUSEL», ενώ τον Απρίλιο του 2009 κυκλοφορεί το cd του Marco Zappa"Ritratti 1949 - 2009" έπειτα από ζωντανή ηχογράφηση στον ραδιοφωνικό σταθμό RSI του Lugano με τη συμμετοχή του Έλληνα τραγουδοποιού.
Τον Μάιο του 2009 κυκλοφορούν από τις εκδόσεις "Μετρονόμος" τα ποιήματα του τραγουδοποιού κάτω από τον τίτλο "Επέκεινα των Ασμάτων".
Τον Νοέμβριο του 2010 κυκλοφορούν οι «Χάρτινες Πόλεις», το νέο cd του τραγουδοποιού, από τις εκδόσεις «Μετρονόμος». Μια παραγωγή που έγινε στο εξωτερικό με παραγωγό τον Marco Zappa και στις αρχές του 2013 κυκλοφορεί την έκτη του προσωπική δισκογραφική δουλειά με τίτλο "unplugged".
